Pozytywizm - epoki literackie do matury od 2023
Summary
TLDRThe video script delves into the era of Positivism in Polish literature, a period marked by a focus on realism and a departure from fantasy. It highlights the movement's emphasis on societal improvement through education, health, and the assimilation of marginalized groups like Jews and women. The script also touches on the importance of work ethic and patriotism, using 'The Doll' by Bolesław Prus as a prime example of the era's literature. Additionally, it mentions 'Gloria Victis' by Eliza Orzeszkowa and the influence of Positivism on the perception of 'Crime and Punishment.' The speaker encourages students to remember these themes for their matriculation exams and invites them to explore more on the website.
Takeaways
- 📚 Positivism was a literary period in Poland that was short-lived but significant, characterized by a focus on realism and a departure from fantasy and supernatural elements.
- 🏛️ The fall of the January Uprising led to a desire for rebuilding Poland from within, emphasizing the importance of education, health, and the development of science.
- 🔄 The concept of 'organic work' was central to Positivism, advocating for a society where all social strata were interconnected and mutually supportive.
- 👨👩👧👦 The period saw a push for the assimilation of Jews and the emancipation of women, aiming to break stereotypes and provide equal rights and opportunities.
- 🧪 Positivists were enthusiastic about science, encouraging the Polish people to value scientific achievements and contribute to the nation's strength through knowledge.
- 📖 In literature, Positivism favored realistic novels that depicted the realities and details of the era, with characters that were differentiated by their traits and social conditions.
- 🌿 Naturalism also emerged during this time, with文学作品开始 to include characters from lower social classes and depict harsh, realistic events.
- 🎭 'The Doll' by Bolesław Prus is a quintessential work of the Positivist era, featuring detailed realism and innovative narrative techniques, such as dual narration.
- 🏆 'Gloria Victis' by Eliza Orzeszkowa is a notable work that uses elements of the plant world as narrators, reflecting on the neglect of the January Uprising's legacy.
- 🌟 Positivism valued patriotism and hard work, with literature often reflecting on the importance of contributing to society and honoring national history.
Q & A
What is the main theme of the script?
-The main theme of the script is the discussion of Positivism in Polish literature, its key principles, and its impact on society and literature during that era.
What does the term 'Positivism' refer to in the context of the script?
-In the script, 'Positivism' refers to a literary period in the history of Poland characterized by a focus on realism, scientific enthusiasm, and social reforms.
Why is Positivism considered controversial according to the script?
-Positivism is considered controversial because it is seen as a very realistic and pragmatic era, lacking elements of fantasy and surprise, which might not be appealing to contemporary people who are used to strong emotions and extraordinary plot twists.
What are the five basic principles of Positivism mentioned in the script?
-The script mentions several key principles of Positivism: organic work, education for all, assimilation of Jews, emancipation of women, and scientism.
What is 'organic work' as discussed in the script?
-Organic work refers to the principle that all social strata are interconnected, and the success of one should lead to the organization of work for those who are less fortunate, fostering a cooperative society.
How does the script describe the role of education in Positivism?
-The script emphasizes that education is crucial for the development of a strong nation. It mentions the need for all citizens, especially children from rural areas, to have access to education to empower the nation.
What is the significance of 'assimilation of Jews' in the context of Positivism?
-The assimilation of Jews was important in Positivism to break stereotypes and unite the Polish nation by recognizing the contributions of Jewish people to the country and promoting their equal rights.
Why is 'emancipation of women' highlighted as a principle of Positivism in the script?
-Emancipation of women is highlighted because many women were left without support after uprisings, and Positivism advocated for their right to education and work, promoting gender equality and self-sufficiency.
How does the script connect Positivism with the novel 'The Doll' by Bolesław Prus?
-The script connects Positivism with 'The Doll' by highlighting the novel's realistic portrayal of society, detailed character development, and the use of language that reflects the social strata and the era's issues.
What is the significance of 'Gloria Victis' by Eliza Orzeszkowa in the context of Positivism?
-The script mentions 'Gloria Victis' as a work that reflects Positivism's patriotic sentiment, using nature as a metaphor to criticize the neglect of the memory of the January Uprising's heroes and to honor their sacrifice.
How does the script discuss the role of patriotism in Positivism?
-The script discusses patriotism in Positivism by stating that a true Polish citizen should be characterized by their attitude towards work and their respect for patriotic memories, which were seen as the two main criteria for evaluating a person during that time.
Outlines
📚 Introduction to Positivism in Polish Literature
The speaker begins by introducing Positivism as a literary period in Poland, emphasizing its controversial nature due to its stark realism and lack of fantasy or surprising emotional elements. Positivism is described as a brief era that did not resonate with the Polish public for long, yet it's crucial for students to remember for their matriculation exams. The speaker highlights five key slogans associated with Positivism, including the importance of hard work, organic work, education, and the emancipation of women. The period is marked by the decline of the January Uprising, leading to a focus on rebuilding the nation from within through education and social integration. The speaker also mentions Adam Asnyk as a notable poet of the Positivist movement.
🌱 Positivist Ideals and Realistic Literature
The discussion continues with the Positivist ideals of work ethic, education, and social responsibility, emphasizing the importance of each citizen's contribution to society. The speaker then transitions into the literary aspect of Positivism, focusing on the realistic novel as a means to reflect the realities and social divisions of the time. The summary includes the mention of 'Lalka' by Henryk Sienkiewicz, a novel that exemplifies Positivist literature with its detailed descriptions and diverse characters representing various social strata. The novel is also noted for its innovative narrative style and the author's skill in differentiating the language of characters. The speaker concludes by touching upon the naturalistic elements and the introduction of lower-class characters and harsh realities into the literary works of the period.
🏰 Patriotism and Realism in Positivist Literature
The final paragraph delves into the themes of patriotism and the criteria for a 'true Pole' during the Positivist era, which included a strong work ethic and reverence for patriotic memories. The speaker references 'Gloria Victis' by Eliza Orzeszkowa, a work that uses elements of nature to evoke a sense of guilt in those who neglect the memory of the January Uprising. The summary also mentions 'The Crime and Punishment' by Fyodor Dostoevsky, noting its realistic portrayal of human psychology and moral dilemmas, despite not being classified as Positivist literature due to its universal themes and philosophical depth. The speaker encourages students to explore the psychological and philosophical aspects of the works and to understand the concept of 'polyphony' in literature, which is exemplified in Dostoevsky's novel.
Mindmap
Keywords
💡Positivism
💡Work at the Grassroots
💡Organic Work
💡Assimilation of Jews
💡Emancipation of Women
💡Realism
💡Naturalism
💡Scientific Enthusiasm
💡Patriotism
Highlights
Introduction to Positivism as a literary period in Poland, marked by its controversial and realistic nature.
Positivism is considered a short-lived era, yet it is important for students preparing for their final exams.
The five fundamental slogans of Positivism are essential to understand its connection to Polish literature.
Adam Asnyk is mentioned as the most well-known poet of Positivism.
The fall of the January Uprising initiated changes leading to Positivism, emphasizing rebuilding the country from within.
The concept of 'organic work' is introduced, highlighting the interconnection of all social strata.
The slogan 'work at the foundation' stresses the importance of education for all, including rural children.
The assimilation of Jews is discussed, aiming to break stereotypes and recognize their contribution to the Polish nation.
Emancipation of women is highlighted, emphasizing the need for equal rights in education and work.
Scientism, the enthusiasm for science, is presented as a way to strengthen the nation through scientific achievements.
Realistic novels are discussed, focusing on representing the realities and details of the era.
Naturalism is introduced as a literary movement, observing humans in their natural, biological environment.
The 'Lalka' by Henryk Sienkiewicz is mentioned as a quintessential work of the Positivism era, with its innovative narrative style.
The importance of reflecting society's cross-section and social divisions in literature is discussed.
Gloria Victis by Eliza Orzeszkowa is highlighted as a work that uses elements of the natural world to evoke patriotic sentiments.
The criteria for evaluating a 'true Pole' or 'good citizen' during Positivism are work ethic and patriotism.
The discussion of Positivism's influence on the translation of 'Crime and Punishment', despite it not being a Positivist work itself.
The psychological and philosophical elements in 'Crime and Punishment' are explored, including the concept of 'supermen'.
The importance of understanding the context of works, such as 'polyphony' in 'Crime and Punishment', for students preparing for exams.
Encouragement for students to visit the website 'wiedza z wami.com.pl' for more information on literary motifs.
Transcripts
Dzień dobry kochani teraz w dniu obecnym
nadeszła pora na pozytywizm to jest
epoka o tyle ciekawa że bardzo
kontrowersyjna Gdybyśmy na przykład
spotkali się po latach i zapytałabym was
czy spodobałoby się Wam ta epoka gdyby
nadeszła na przykład w naszych czasach
to w większości zapewne
powiedzielibyście mi że nie bardzo
ponieważ ona uchodzi za wyjątkowo taką
realistyczną
wyjątkowo powiedziałabym pozbawioną tych
elementów fantastyki czy tych elementów
zaskakujących emocji No a skoro taka
pozbawiona tych silnych uczuć
niezwykłych zwrotów akcji czy też
elementów świata nadprzyrodzonego to być
może dla współczesnych ludzi nie aż tak
ciekawa
Myślę że z pewnością w podobny sposób
myśleli Nasi przodkowie bo Pozytywizm
jest tą epoką literacką w dziejach
Polski która później w okresie
periodyzacji okazała się być bardzo
krótka nie będziemy jednak analizować
tak do końca powodów dla których
pozytywizm nie zagościł na dłużej w
sercach Polaków ważne jest jednak że
musimy pamiętać o tej epoce
przygotowując się do matury I teraz z
takich najważniejszych założeń bo
Pamiętajcie że moim celem To jest tak
króciutko zachęcić was do powtórki danej
epoki z takich najważniejszych założeń
pozytywizmu których na pewno musicie
wiedzieć to oczywiście pięć podstawowych
haseł które są nieodłącznie związane z
tą częścią naszej literatury haseł
głoszonych także przez pisarzy
powiedziałabym też i poetów ale
pamiętajmy że pozytywizm to epoka
wyjątkowo nie Celtycka A jeżeli chodzi
właśnie o ten rodzaj działalności to
chyba najbardziej znanym poetą
pozytywizmu nadal pozostaje Adam Asnyk
Niemniej jednak Moi drodzy było to
bardzo istotne Pamiętajcie że przyjmuje
się iż Upadek Powstania Styczniowego
zapoczątkował te wszystkie zmiany wielu
mądrych ludzi wykształconych ludzi
doszło do wniosku Zresztą moim odczuciu
bardzo słusznego że nie można odbudować
kraju najpierw nie można odzyskać
Wolności najpierw nie odbudowując kraju
od środka od wewnątrz A jak najlepiej
podbudować kraj No zadbać o to żeby
wszyscy obywatele byli na przykład
zadbani zdrowi No i oczywiście bardzo
dobrze wykształceni żeby interesowali
się zdobyczami nauki żeby ją rozwijali
bo przecież tylko w ten sposób naród
silny wewnętrznie bardzo takich
powiedziałabym mocnych więziach będzie w
stanie się zjednoczyć i zdobyć odległość
to były takie piękne powiedziałabym
teoretyczna założenie stąd Moi drodzy
rodzi się hasło pracy organicznej Krótko
mówiąc hasło które nawiązuje do już
bardzo popularnego w ogóle nie tylko w
Polsce prądu jak i jest organizm czyli
przekonanie że wszystkie warstwy
społeczne są ze sobą połączone i
odsuwanie się jednej od drugiej Czy brak
porozumienia bądź współpracy powoduje że
całe państwo całe społeczeństwo nie
funkcjonuje najlepiej oznaczało to więc
że ci którym się na przykład powodzi
mieli organizować miejsca pracy tym
którzy tej pracy nie mieli ci którzy
mogli pomagać pomagali
nie chodzi tylko o pieniądze
stąd również hasło pracy u podstaw czyli
dbanie na przykład o to żeby wiejskie
dzieci mogły mieć dostęp do edukacji
taki sam jak dzieci z innych części
kraju żeby można było tą wiedzą ten Nasz
naród umocnić trzeba było też zadbać o
te najniższe warstwy społeczne żeby one
nie gniły w takim powiedziałabym
niezdrowym złym trybie życia stąd też
Moi drodzy hasła asymilacji Żydów bo
przecież od wieków byli oni częścią
narodu polskiego i niestety od wieków
też dominował antysemityzm a Żydzi
wielokrotnie przecież
pokazywali że ten podział jest sztuczny
jest nieprawdziwy przecież wielu z nich
brało udział w Powstaniu i byli Tak
naprawdę mimo tego że żydzi to jednak
Polacy powiedziałabym więc leżało to
przełamać ten taki stereotyp to takie
tabu że ktoś kto powiedzmy jest innej
gotowości to to nie jest obywatelem tak
pełnoprawnym stąd także hasło
emancypacji Kobiet i to bardzo ważne
hasło dlatego że wiele kobiet po
powstaniu pozostało bez swoich ojców
braci czy mężów i one niestety
wykształcone w takim systemie w którym
No w gruncie rzeczy kobieta ma niewiele
do powiedzenia pozbawione edukacji nie
bardzo umiały nawet na siebie zarobić
nie bardzo mogły sobie radzić z trudami
życia należało więc dać im równe Prawo
do nauki i do pracy żeby też zarabiały
tyle samo co mężczyźni przykładem jest
Helena Stawska z Lalki Prusa Która mimo
że robi to samo co mężczyźni wykonuje
taką samą pracę daje korepetycje to
zarabia dużo dużo mniej niż na przykład
taki mężczyzna korepetytor pan Collins
no i na koniec scjentyzm czyli taki
entuzjazm dla nauki bo Co rozwija dane
państwo no oczywiście zdobycze naukowe
zachęcenie Polaków do wspierania ludzi
nauki do tego żeby przywiązywać istotną
wagę do tej dziedziny życia to był też
cel Pozytywistów oczywiście to w dużym
skrócie bo to znacznie bardziej
skomplikowane i złożone ale jeżeli
chodzi o literaturę to tutaj z kolei
spełniono postulat powieści
realistycznej chodziło o to żeby jak
najbardziej przedstawić realia i
szczególiki epoki żeby bohaterowie nie
tylko różnili się ze względu na
charakter ale także żeby maksymalnie
oddane były powiedziałabym takie cechy
wyszczególniające bohaterów w
powieściach na przykład odrębny język to
jest dla pisarza bardzo duża praca
chciano również odzwierciedlić to co
dzieje się w społeczeństwie podziały
społeczne dać to
czytelnikowi do jakiejś refleksji
która mogłaby go natchnąć do działania
ukazać Moi drodzy społeczeństwo w takim
przekroju w jakim ono było
odzwierciedlić wszystko przez
drobiazgowe opisy no i też mniej więcej
w tej epoce pojawiają się także elementy
naturalizmu czyli obserwacji człowieka w
jego naturalnym biologicznym środowisku
stąd też jest to moment w którym do
powieści zaczynają coraz bardziej
przenikać na przykład jakieś postaci z
nizin społecznych
zaczynają się pojawiać wydarzenia które
opisywane okazują się być dla nas
szczególnie jakieś drastyczne i trudne
ale jeżeli przyjmiemy że jest mowa o
człowieku w jego biologicznym środowisku
człowieku kierowane instynktami
człowieku do którego nawet pisarz
podchodzi w sposób naukowy No to nie
będzie nas to zupełnie dziwić w epoce
omawiamy wielkie dzieła między innymi
Moi drodzy oczywiście w tym roku jakby
nie jest to wymagane żebyście je znali
na maturze na przykład z legendarnego
Egiptu ale musicie na pewno znać
sztandarowe dzieło tej epoki czyli lalka
lalka oczywiście wpisuje się w ten cały
klimat powieści realistycznej bo
niektóre opisy są bardzo szczegółowe na
przykład wyglądu pokoju postaci czy
sklepu minsla ale też Zauważcie że ma
pewien nowatorski rys lalka bowiem jest
pisana tak że mamy naprawdę dwa typy
narracji
jest to wyjątkowe niezwykłe A poza tym
zawsze podziwiałam fakt w jaki sposób
Prus zróżnicował język postaci a
przecież galeria postaci w Lalce jest
niesamowita mamy przekrój społeczny
arystokracja szlachta tym także szlachta
jak to się mówiło wysadzona z siodła
mieszczaństwo trzech narodowości
inteligencja czy biedota Powiśla mamy
też jakby ponurą refleksje na temat tego
czy w naszym kraju te szczytne hasła
prace u podstaw pracy organicznej czy
nawet emancypacji kobiet mogły się
powieść lalka jest też powieścią co do
której za każdym razem kiedy wracam W
każdym roku szkolnym to mogę śmiało
powiedzieć że jest coraz bardziej dla
mnie zaskakująca nie brakuje w niej
wciąż żadnych takich
elementów które by mnie na nowo urzekły
to jest moja osobista refleksja Dla mnie
to jest powieść studnia bez dna ciągle
można znaleźć w niej coś zaskakującego
niezwykłego zadać sobie jakieś pytanie
jakieś szczególik jakąś tajemnicę
innym Oczywiście
utworem tejże epoki o którym musicie
pamiętać jest już słynne Gloria victi
salizy Orzeszkowej chwała zwyciężonym
przepiękny utwór krótki w którym o dziwo
pisarka uczyniła narratorami tak
naprawdę elementy świata roślin To może
po to żeby wzbudzić wyrzuty sumienia u
żywych którzy to ludzie nie dbają o
pamiątki po powstańcach Styczniowych
Pamiętajcie że Orzeszkowa wybitnie była
związana z Powstaniem sama starała się w
nim pomóc w okresie młodości podziwiała
Romualda Traugutta i także w gloria
victis ten wybitny wódz się pojawia ale
nie jako zwykły człowiek jest
porównywany do Chrystusa czy do wielkich
mitycznych bohaterów a całość tutaj
niezwykłej tego niezwykłego utworu
utrzymana jest w takiej konwencji
niemalże baśniowej z elementami
stylizacji biblijnej tak abyśmy mogli
docenić wielką ofiarę
bohaterów młodych ludzi którzy oddali
swoje życie Pewnego dnia
na jednej w jednej z bitew w czasie
powstania styczniowego No to oczywiście
jest też taka refleksja patriotyczna i
tutaj Kolejna kwestia dotycząca
patriotyzmu w pozytywizmie Uważano że
tak naprawdę
prawdziwy Polak wtedy prawdziwy dobry
obywatel musi charakteryzować się dwoma
podstawowymi cechami Chodziło o jego
stosunek do pracy czyli otoczy potrafi
pracować chce pracować a nie żyć
bezużytecznie na koszt społeczny i jak
podchodzi do pamiątek patriotycznych jak
podchodzi do patriotyzmu to były takie
dwie najważniejsze kryteria
wartościowania człowieka w tamtym czasie
i to na przykład widać w Nad Niemnem
Jeżeli ktoś z was czyta we fragmentach
na lekcjach chociaż nie jest to
obowiązkowe
poza tym Moi drodzy musicie też pamiętać
że pozytywizm to epoka w czasie której
przerabiacie jedną z monumentalnych
europejskich powieści jaką jest Zbrodnia
i Kara Nie możemy jednak nazwać jej
pozytywistyczną powód jest oczywisty
pozytywizm to epoka która zyskała takie
miano wyłącznie w naszym kraju
pozostałych częściach Europy mówi się o
epoce literackiej mianem realizm i w
rzeczywistości Zbrodnia i kara to
powieść realistyczna chociaż nie brakuje
w niej zaskakujących elementów nieco
tajemniczych czy na przykład niekiedy
konwencji onirycznej weźcie na przykład
pod uwagę że główny bohater ma różne sny
a te sny bardzo dużo mówią o jego duszy
Niemniej jednak Zbrodnia i Kara ma
uniwersalną wymowę to niezwykła powieść
pokazująca rodzenie się człowieka w
człowieku i to jakie konsekwencje
przynosi fakt iż jeden z ludzi nawet
wybitnie inteligentny pasuje sobie prawo
do decydowania o życiu innych Czy w
rzeczywistości tak naprawdę Możemy w ten
sposób postąpić przy okazji zapoznajemy
się z realiami xix-wiecznego Petersburga
i z bardzo popularnymi już wówczas z
takimi trendami myślowymi które później
jest krystalizowały się w filozofii
Friedricha niesche a mówiącymi o
istnieniu tak zwanych nadludzi o tym że
ci nadludzie kierują się swoją własną
moralnością i o ile w teorii
filozoficznej może brzmi to wspaniale to
jednak w powieści widać bardzo dokładnie
że morderca zabija także swoją własną
duszę ma szansę się odrodzić ale tylko
poprzez przyjęcie na siebie pokuty i
żałowania za swój popełniony grzech ale
Zbrodnia i Kara jest nie dlatego taką
powieścią istotną wyłącznie z tego
punktu widzenia że mamy do czynienia ze
zbrodniarzem i tym jak on dochodzi do
tego że to co zrobił jest złe i odrodzić
Tak jak powiedziałam to także wybitna
powieść której mamy dużo elementów
psychologicznych filozoficznych No i
stykamy się też po raz pierwszy z takim
zjawiskiem jak polifonia tym z was
którzy Oczywiście będą powtarzać do
matury Przypominam że wszystkie
szczegóły są istotne bo przecież w tym
roku musicie zawrzeć w swoich pracach
tak zwane konteksty No i na przykład
wiadomość
świadomość tego Czym jest polifonia może
być bardzo przydatnym kontekstem Przy
omawianiu jakiegoś przykładu ze Zbrodni
i kary Moi drodzy o pozytywizmie o wiele
więcej oczywiście Opowiedziałam w
licznych filmach i na moich kursach
zachęcam was do odwiedzenia strony
wiedza z wami.com.pl dużo więcej
będziecie mogli się także tam dowiedzieć
na temat motywów literackich No i
oczywiście zapraszam na kolejny odcinek
w którym powiem na co warto zwrócić
uwagę w okresie Młodej Polski dziękuję
تصفح المزيد من مقاطع الفيديو ذات الصلة
Realismo Brasil [Prof. Noslen]
English Literature | Romanticism: main features, social context and key concepts
TAGLISH 21st Century Literature - MODULE 1 (Part 2) - American and Japanese Colonization
sastra amerika modern
ਏਹੁ ਹਮਾਰਾ ਜੀਵਣਾ ਨਾਵਲ | ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ |ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ | Eho harmara jevana novel | B.A class Punjab |
Romantic Period | Bengali Lecture | History of English Literature | Let's Highlights |
5.0 / 5 (0 votes)