Mga taga-Homonhon, nangangamba para sa kanilang lugar dahil sa pagmimina?! | Kapuso Mo, Jessica Soho

GMA Public Affairs
16 Apr 202429:31

Summary

TLDRThe video script discusses the environmental and social impact of mining on Homonhon Island in Eastern Samar, Philippines. It details the historical landing of explorer Ferdinand Magellan in 1521 and contrasts it with the current state of the island, which is rich in minerals like nickel and chromite. The script highlights the community's struggle between the economic benefits of mining and the devastating effects on their health, agriculture, and natural resources. It also touches on the government's role, the debate on responsible mining, and the community's fight for their land and future.

Takeaways

  • 🗺️ The island of Homonhon in Eastern Samar, Philippines, is historically significant as the first landed area by Portuguese explorer Ferdinand Magellan in 1521.
  • 🌊 The residents of Homonhon Island are facing environmental threats due to mining activities that have led to water pollution and health issues.
  • 🍊 The island is rich in resources, particularly 'kalamansi' citrus fruits, which are a significant source of income for the locals.
  • 🚫 There are concerns about the potential destruction of the island's biodiversity and the livelihoods that depend on it due to ongoing mining operations.
  • 🏭 Mining companies are extracting minerals like nickel and chromite, which are used in various industrial applications, but the locals feel that the environmental costs are too high.
  • 🤝 The community is fighting against the expansion of mining into their lands, seeking government intervention to protect their environment and way of life.
  • 📉 The island's once lush forests and fertile lands are being degraded, affecting not only the environment but also the historical and cultural heritage of the place.
  • 🏫 The mining operations have also impacted the local education system, with schools reporting issues like loud noise from mining equipment and health problems among students.
  • 💼 There is a debate over the economic benefits of mining versus the environmental and social costs, with some arguing that the government should prioritize sustainable development.
  • 🙏 The Catholic Church and other organizations are advocating for a halt to mining operations to preserve the island's unique environment and the well-being of its inhabitants.

Q & A

  • What is the historical significance of Homonhon Island in Eastern Samar?

    -Homonhon Island is historically significant as it was the first land sighted by the Portuguese explorer Ferdinand Magellan in the Philippines in 1521, as indicated by a marker on the island.

  • What is the main issue faced by the residents of Homonhon Island?

    -The main issue faced by the residents is the potential destruction of their island due to mining activities, which they fear will lead to the collapse of their environment and livelihoods.

  • What is the primary product of Homonhon Island?

    -The primary product of Homonhon Island is calamansi concentrate, which is a significant source of income for the residents.

  • How does the mining activity affect the health of the residents and their environment?

    -The mining activity is causing health issues among the residents, including sickness and diseases potentially linked to dust exposure. It also affects the environment, with the sea becoming polluted and the once-clear waters now turning white.

  • What are the economic contributions of the calamansi industry on Homonhon Island?

    -The calamansi industry is a significant economic contributor, with some trees yielding up to 150 kilos of fruit, which is rich in minerals and sold for processing into calamansi concentrate.

  • What are the concerns of the residents regarding the expansion of mining operations?

    -Residents are concerned that the expansion of mining operations will further degrade their environment, affect their health, and destroy their primary source of income, which is the calamansi industry.

  • What actions have the residents taken to protest against mining operations?

    -Residents have staged protests, sent messages to programs about the situation on Homonhon Island, and have tried to raise awareness about the environmental and health impacts of mining.

  • What is the role of the local government and the Department of Natural Resources (DNR) in this issue?

    -The local government and DNR are responsible for issuing mining permits and are expected to regulate, supervise, and monitor mining operations to ensure they are carried out responsibly and do not harm the environment or public health.

  • What are the mining companies' claims regarding their operations on Homonhon Island?

    -The mining companies claim to have legal permits and argue that they are operating within the boundaries of the law. They also claim to follow regulations and contribute to the local and national economy.

  • What is the position of the church and environmental advocates on the mining issue?

    -The church and environmental advocates oppose the mining operations, arguing that the environmental destruction outweighs any economic benefits and that there is no 'middle ground' when it comes to protecting the environment and the well-being of the residents.

  • What are the potential long-term effects of mining on Homonhon Island?

    -The long-term effects of mining include the depletion of natural resources, irreversible environmental damage, potential health issues for residents, and the collapse of the calamansi industry which is crucial for the local economy.

Outlines

00:00

🌴 Homonhon Island's Riches and Woes

The script describes Homonhon Island in Eastern Samar, where Portuguese explorer Ferdinand Magellan first landed in the Philippines in 1521. The island is known for its hot springs and abundant resources, particularly the pomelo ('kalamansi') which is a significant source of income for the locals. However, the island faces threats from mining activities that began in 1521. The residents are concerned about the environmental impact of mining, including the potential destruction of the island, the health issues arising from the polluted air and water, and the decline in the quality and quantity of their pomelo harvest. The script also mentions the historical significance of the island and the struggle of the locals to maintain their livelihood and health amidst the backdrop of environmental degradation.

05:00

🚢 Ferdinand Magellan's Legacy and Current Challenges

This paragraph discusses the historical landing of Ferdinand Magellan on Homonhon Island and the subsequent interaction between his crew and the locals, which was initially cordial. It contrasts the past with the present, highlighting the island's current challenges, including the impact of mining on the environment and the local economy. The script mentions the island's contribution to Philippine history and its production of pomelo concentrate, a source of pride and income for the residents. Despite the economic benefits brought by mining, there are concerns about the environmental cost, including the destruction of the island's natural beauty and the health of its people. The narrative also touches on the community's efforts to transport their pomelo products to the market and the difficulties they face due to the mining operations.

10:02

🛑 The Struggle Against Mining in Homonhon

Residents of Homonhon Island are depicted as actively protesting against mining companies that they claim have exceeded their permitted boundaries and are causing environmental damage. The script describes the community's efforts to protect their land and livelihood, including a Barangay resolution against mining and attempts to engage the Department of Natural Resources for support. The paragraph also details the health issues faced by the community due to dust and noise pollution from mining operations, as well as the broader environmental impact, such as the destruction of forests and the contamination of water sources.

15:04

🏭 The Impact of Mining on Daily Life

This section of the script outlines the daily struggles of the residents living in the shadow of mining operations. It discusses the disruption of community life, including the inability to access clean water, the decline in fish catch due to water pollution, and the limited electricity supply. The script also highlights the community's fear of losing their livelihood and the potential health risks associated with mining activities. There is a sense of helplessness and a call for government intervention to address the negative impacts of mining on the island's environment and the well-being of its people.

20:05

🌿 The Environmental Debate and the Church's Stance

The script delves into the debate surrounding mining, particularly the environmental and social costs versus the economic benefits it brings. It mentions the stance of the Church, which is against mining in Homonhon, citing the significant environmental destruction and the lack of tangible improvements in the community's living conditions. The Church calls for the removal of mining operations and emphasizes the need to protect the island's biodiversity and history. The narrative also includes the community's efforts to engage with government officials and the mining companies to address their concerns and seek a resolution that prioritizes environmental and social welfare.

25:08

📜 Regulatory Challenges and the Future of Homonhon

The final paragraph discusses the regulatory challenges faced by the community and the government's role in overseeing mining operations. It highlights the community's efforts to engage with the Department of Environment and Natural Resources (DENR) and the矿业和地球科学局 (MGB) to investigate the mining companies' compliance with regulations. The script also touches on the mining companies' responses to the allegations, with some claiming to have valid permits and others refusing to comment. The narrative concludes with a rally by the residents and a temporary voluntary suspension of operations by one of the mining companies. The script ends with a reflection on the importance of balancing development with environmental conservation and the need to preserve the island's natural and historical heritage for future generations.

Mindmap

Keywords

💡Ferdinand Magellan

Ferdinand Magellan was a Portuguese explorer who is known for his expeditions, including the first circumnavigation of the Earth. In the context of the video, Magellan's landing on Homonhon Island in 1521 is highlighted as a significant historical event, marking the beginning of recorded interactions between the island and external explorers.

💡Homonhon Island

Homonhon Island is a location in Eastern Samar, Philippines, where Magellan first landed. The island is central to the video's narrative as it discusses the historical and current significance of the island, including its rich natural resources and the impact of mining on its environment and inhabitants.

💡Kalamansi

Kalamansi, also known as calamondin, is a small citrus fruit. In the video, it is highlighted as a vital crop for the island's economy, with the residents depending on it for their livelihood. The script mentions the island's kalamansi as being of high quality and a source of pride for the locals.

💡Mining

Mining is the extraction of valuable minerals or other geological materials from the earth. The video discusses the negative impacts of mining on Homonhon Island, including environmental degradation, health issues among residents, and the potential destruction of the kalamansi industry due to pollution.

💡Environmental Impact

Environmental impact refers to changes to the environment, typically caused by human activities. The video emphasizes the detrimental effects of mining on the island's environment, such as soil and water pollution, deforestation, and the decline in fish populations, which are crucial for the local economy.

💡Responsible Mining

Responsible mining is a concept that involves mining in a way that minimizes environmental and social impacts while also considering economic benefits. The video script contrasts this concept with the actual practices of mining companies on Homonhon Island, suggesting that they are not living up to the principles of responsible mining.

💡Nickel and Chromite

Nickel and chromite are minerals that are mined on Homonhon Island. The video explains that these minerals are used in various industrial applications, such as stainless steel production. However, the extraction of these minerals is causing significant environmental and social issues for the island's residents.

💡Biodiversity

Biodiversity refers to the variety of life in a particular ecosystem or habitat. The video script mentions the rich biodiversity of Homonhon Island, which is threatened by mining activities. The loss of biodiversity can lead to the extinction of species and a decline in ecosystem services that support human life.

💡Community Protest

Community protest is a collective action taken by community members to express objection to a particular policy or activity. In the video, residents of Homonhon Island are protesting against mining operations, which they believe are destroying their environment and way of life.

💡Sustainable Development

Sustainable development is development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. The video implies that mining on Homonhon Island is not sustainable, as it is depleting natural resources and damaging the environment, which are essential for the long-term well-being of the community.

💡Economic Benefits

Economic benefits refer to the positive financial impacts of an activity or project. The video discusses the supposed economic benefits of mining, such as job creation and tax revenue. However, it questions whether these benefits outweigh the environmental and social costs.

Highlights

Ferdinand Magellan landed on Homonhon Island in Eastern Samar in 1521, marking the beginning of the Philippines' historical connection with the explorer.

Homonhon Island is rich in resources both in the sea and on land, with calamansi being considered as gold by the locals.

The island faces the threat of being completely destroyed due to mining activities that started in 1521.

Residents are concerned about the health impacts of mining, with reports of sickness among the population.

The once lush island with abundant trees and resources is now at risk of being buried under the mining waste.

Calamansi production is a significant source of income for the island, with some trees yielding up to 150 kilos.

The island's economy heavily relies on calamansi concentrate production, which is at risk due to the mining operations.

Residents are fighting to protect their livelihood and the environment from the destructive effects of mining.

The documentary team visited Homonhon Island to investigate the situation and interview locals about the impact of mining.

Mang Lito, a calamansi farmer and buyer, highlighted the importance of calamansi to the local economy and the threats it faces.

The journey to Homonhon Island is treacherous and time-consuming, reflecting the challenges faced by the islanders.

The island's history is intertwined with the arrival of Magellan and the beginning of Spanish colonization.

Residents are concerned about the rapid environmental changes, including water pollution and health issues caused by mining.

The once clear waters are now polluted, affecting fishing and the health of the island's inhabitants.

The island's geography, rich in minerals like nickel and chromite, is the reason for the extensive mining operations.

Despite the economic benefits of mining, such as job creation and tax revenue, the environmental costs are significant.

The debate over mining's impact on the environment and the local population is highlighted by the contrasting views of the mining companies and the residents.

The church and various environmental groups are advocating for a halt to mining operations to protect the island's ecology.

The government's role in issuing mining permits and its responsibility to balance economic gains with environmental protection is questioned.

The documentary calls for immediate action to protect Homonhon Island's rich biodiversity and historical significance.

Transcripts

play00:02

ang isla ng honhon sa Eastern Samar kung

play00:05

saan unang tumapak ang Portuguese

play00:08

Explorer na si Ferdinand Magellan sa

play00:10

ating kapuluan taong 1521 katulad ng

play00:14

nakasaad sa marker sa aking likuran

play00:17

narito ito dito sa Giwan na siyang

play00:19

sumasakop sa isla ng honhon may mainit

play00:23

ngayong isue sa isla pangamba ng marami

play00:26

roon baka tuluyan daw silang mabura

play00:30

dahil sa

play00:33

pagmimina taong

play00:35

1521 sa islang ito naglanding ang hukbo

play00:39

ni Ferdinand Magellan ang homonhon

play00:42

Island nasakop ng bayan ng Giwan sa

play00:45

Eastern

play00:46

Samar mayaman ang

play00:51

karagatan mayaman din ang lupa para sa

play00:54

itinuturing nila ritong ginto ang

play00:58

kanilang kalamansi

play01:00

[Musika]

play01:01

sa amin ang kalamansi makataas at saka

play01:03

bumubunga ito ng mga nasa 150 kilos

play01:07

halimbaw nag is puno si Rich nga sa

play01:10

minerals

play01:12

asim pero ayon sa mga tagarito ang

play01:16

kanilang Isla nanganganib na raw mabura

play01:19

sa mapa ang mayamang mga kagubatan at

play01:23

mayayabong na mga puno na Inabutan ni

play01:26

Ferdinand Magellan taong

play01:28

1521 dito sa sa makasaysayang isla ng

play01:31

honhon sa Eastern Samar Heto na ngayon

play01:35

ang

play01:36

[Musika]

play01:44

[Musika]

play01:45

inabot ang kanilang

play01:48

karagatan unti-unti ng nagiging Dagat ng

play01:54

putik ang mga residente nagkakasakit na

play01:57

rin daw at ang kanilang gintong

play02:00

kalamansi unti-unti na raw nasisira yung

play02:03

mga ano bulaklak pag tinaktakan niya ng

play02:06

alikabok hindi

play02:08

[Musika]

play02:09

nabubuhay ang itinuturo nilang

play02:13

dahilan ang tuloy-tuloy na pagmimina sa

play02:19

isla kasi ang kinakatakot namin na

play02:23

magkaon magkasakitan Alam namin mga

play02:26

mahihirap lang kami pero ilalaban po

play02:27

namin ikaw

play02:31

[Palakpakan]

play02:32

Ito ang tunggalian sa pagitan ng mga

play02:35

nangangatwiran na kaunlaran ang hatid ng

play02:39

buwis at hanap buhay na nililikha ng mga

play02:44

minahan at ang ipinaglalaban naman ng

play02:48

mga taga

play02:50

rito kabuhayan din at ang kanilang

play02:53

kalusugan at kapakanan ng kalikasan

play02:58

[Musika]

play03:02

sa nakalipas na mga linggo tinag at may

play03:05

mga nagmensahe sa aming programa tungkol

play03:08

sa nangyayari sa humon hon Island kaya

play03:11

nitong Huwebes Lumipad ako pagiwan para

play03:13

siya sa atin ang sitwasyon doon Nandito

play03:16

po tayo sa Giwan Ito po ang takeoff

play03:18

point para marating yung isla ng humon

play03:21

HON Ayun ho siya oh parang malapit lang

play03:24

pero tatlong oras ho ang biahe sakay ng

play03:27

bangka kahit dito sa wan medyo ramdam

play03:31

yung issue dun sa isla eh kasabay naming

play03:34

pumunta ng humon HON si Mang Lito kayo

play03:36

ho yung nakunan na ano na na nag-aano ng

play03:40

mga kalamansi Opo ang farmer at buyer

play03:43

din ng kalamansi na ang litrato at

play03:45

panawagan tumawag ng atensyon ng marami

play03:48

tungkol sa mainit na issue ngayon sa

play03:50

kanilang Isla o Anong masasabi niyo ho

play03:53

doon mang Lito Maganda po kasi napansin

play03:56

kami nagpunta ho kayo dito sa Giwan para

play03:58

ititinda yung kalamansi nagtap na kami

play04:00

dito sa Giwan ng kalamansi binabagsak

play04:02

niyo dito for processing into kalamansi

play04:05

concentrate So yun po yung kabuhayan ng

play04:07

mga ano Taga rito

play04:12

Opo kalmado naman Kap yung dagat no

play04:15

Anong oras h naman gumagalaw yung dagat

play04:17

pag walang

play04:19

hangin tatlong oras ang biyahe papuntang

play04:21

humon

play04:25

hon sa laot mabilis na nagbago ang

play04:28

panahon

play04:37

Kanina lang maaraw eh

play04:40

napaka-unpredictable

play04:41

Nung takbo ng panahon pangkaraniwan na

play04:45

ito para kay Mang lito ang paroot Paalis

play04:48

ng Isla ay bahagi na ng kanilang buhay

play04:51

at hanap buhay dito natin makikita kung

play04:54

ano yung pinagdadaanan ng mga taga Isla

play04:58

tuwing dadalhin nila yung ang kanilang

play05:00

produkto sa bayan sa humon hon unang

play05:03

dumaong ang hukbo ng Portuguese Explorer

play05:07

na si Ferdinand Magellan mahigit 500

play05:10

taon na ang nakararaan ito ang unang

play05:13

lupaing namataan ni Ferdinand magelan sa

play05:16

ating

play05:17

kapuluan ito ang isla ng homonhon sa

play05:21

pagkukwento ng chronicler o ng taga

play05:23

kwento na si pigafetta ang nakita nina

play05:26

magel nung panahong yon mayayabong na

play05:29

mga puno at in fact medyo nagtagal sila

play05:33

sa islang ito ng

play05:35

honhon ang humon hon ay naging simbolo

play05:38

ng hospitality ng mga Pilipino friendly

play05:41

naging cordial yung yung interaction ni

play05:45

ng grupo ni magelan at ng mga natives

play05:47

kasi ang dami nilang nakuhang resources

play05:49

doon para sa pagkain nila tubig nila

play05:51

umayos yung mga kasamahan nila na

play05:54

nagkasakit ang Tinatayang eksaktong

play05:57

lugar kung saan pinaniniwalaang unang

play06:00

tumapak ang hukbo ni magelan pinagawan

play06:03

ng historical

play06:06

marker pero kahit dito ang lupa sa

play06:09

palibot nabalot na ng putik dulot ng

play06:13

pagmimina mang Lito hanggang saan po ba

play06:16

yung minimina dito sa isla hanggang po

play06:18

sa dulo

play06:22

[Musika]

play06:25

po Okay dito na tayo sa honhon dapat

play06:30

bumalik sa lupa kasi napakalaking

play06:33

contribu ng Isla humon hon sa ating

play06:36

kasaysayan ang isla may walong Barangay

play06:39

at tatlo na lang sa mga ito ang hindi

play06:42

napasok ng mga minahan Hindi ito maliit

play06:45

na Isla malaki 4,000 ang bilang ng mga

play06:50

narito so ito yung proud product ng Isla

play06:53

ng humon HON yung kalamansi concentrate

play06:56

Yun nga lang ito ho yung nanganganib

play06:58

ngayon yung produkto ni

play07:00

kasi apektado na yung mga taniman ng

play07:03

kalamansi una naming pinuntahan ang

play07:06

barangay nina mang

play07:09

Lito biro mo Ong binabagtas ni Mang Lito

play07:12

para madala lang yung kanyang mga

play07:14

kalamansi sa bayan ng Giwan bago niya

play07:17

maisakay sa bangka medyo masukal yung

play07:20

dadaanan niya pero malapit lang naman

play07:22

yun lang sana nga lang daw may kalsada

play07:25

man lang para mas hindi sila mahirapan

play07:27

na magdala ng kanilang mga produkto sa

play07:31

bayan halos lahat ng mga pamilya rito

play07:34

kalamansi ang kabuhayan ilang henerasyon

play07:37

ng Araw ng mga tagarito ang naitaguyod

play07:39

ng mga punong ito at ipinagmamalaki nila

play07:43

na ang kanilang kalamansi mas makatas at

play07:46

nakakarating sa iba't ibang parte ng

play07:48

Pilipinas hindi lang bilang sawsawan

play07:50

kundi bilang concentrate na pwedeng

play07:53

gawing Jews giit nila ang yaman ng

play07:56

kanilang Isla mapipitas mula sa mga

play07:59

punong ito at hindi namimina mula sa

play08:04

lupa Anong advantage ng kalamansi ho sa

play08:08

inyo sa amin ang kalamansi makataas at

play08:10

saka volum halimbawa ng ganito bumubunga

play08:13

ito ng mga sa 150 kilos halimbaw n isang

play08:16

puno ISO Bakit ho Kaya mas makatas yung

play08:18

kalamansi ninyo kaya sa ibang lugar sa

play08:20

lupa siguro nasa lupa an pero yun din

play08:23

yung lupa na habol ng mga minahan yun

play08:25

din Oo kasi Rich nga sa minerals

play08:31

asim ang taniman nina mang Lito may 100

play08:35

puno So ilang Dekada niyo na Hong

play08:37

kabuhayan Ong kalamansi mula nung

play08:39

mag-umpisa kami ng ano dito na yung pan

play08:41

nagpaaral sa amin at sa mga anak ko

play08:43

matagal na to wow habang buhay na ano to

play08:46

kabuhayan nakatapos yung mga anak ko

play08:48

dahil sa kalamansi Dian kami na

play08:50

natatakot agag nakapasok ang Mina dito

play08:53

kahit na hindi malayo pa yung alikabok

play08:55

umaabot dito halimbawa yung mga ano

play08:58

bulaklak taktakan nian ng alikabok hindi

play09:00

nabubuhay may nakikita na ho ba kayong

play09:02

mga alikabok dito o wala Meron po

play09:05

nandoon yung hangin sa ano habagat ang

play09:07

hangin dire-diretso kasi yan eh alikabok

play09:10

na nakapipinsala raw hindi lang sa mga

play09:13

taniman nila ng kalamansi kundi pati sa

play09:15

kanilang kalusugan at least sa bahaging

play09:18

ito ng Isla makikita mo pa yung

play09:20

napakagandang kapaligiran maganda pa

play09:22

yung mga puno Naririnig mo pa yung mga

play09:24

huni ng ibon in fact isa yun sa mga

play09:26

pinangangambahan din ng mga taga rito

play09:28

Ito kasi yung ung isa sa mga environment

play09:31

ng Philippine kakat baka pati raw yun a

play09:34

maapektuhan pag tuloy-tuloy lang ang

play09:37

pagmimina naabutan naming nagpapa an si

play09:40

Aling Ana so makikita ho kayong 10,000

play09:43

kada linggo o malaking bagay Ah yung mga

play09:46

anak ko kasi Ma'am tapos na mag-aral mm

play09:49

yan lang pinaaral namin dito lang sa

play09:52

kalamansi Opo Ang galing ng Katas ng

play09:54

kalamansi pala ang benta raw nila ng

play09:57

kalamansi 65 to ph80 kada 100 piraso

play10:02

maganda-gandang kita Ito lang talaga ang

play10:04

hanap buhay namin Ano ho epekto sa inyo

play10:06

nitong pagmimina masisira alikabok kasi

play10:09

kung masira ng mga um namin saan pa kami

play10:11

kukuha wala na kaming hanap buhay ang

play10:14

Kagawad ng Barangay bitaugan na si

play10:16

jonito nangangamba lalo't mula raw

play10:19

nitong Enero pati ang kanilang Barangay

play10:21

pinasok na ng isa sa mga kumpanya ng

play10:23

minahan pag upo namin ng January

play10:26

na-check namin na lumalampas na sila sa

play10:28

bitaugan kahapon nagsukat kami malaki na

play10:31

5 hectares na ang sinakop nila sa

play10:33

boundary ng bitaugan kaya andun

play10:35

binarikadahan namin yun tapos nilagyan

play10:37

namin yung mga bandira Pero sabi ho yata

play10:40

nila may license daw sila may permit

play10:43

nabigyan sila ng mining permit Ma'am

play10:45

paano po sila nabigyan ng mining permit

play10:47

ang tanong namin wala namang dumaan sa

play10:49

aming endor endorso ng Barangay bitaugan

play10:52

Mayon kaming resolution sa bitaugan na

play10:54

ayaw namin ng mina pinarating na po rin

play10:56

namin sa DNR nandun na may mga sinabit

play10:58

na po kaming papel kaya nilalaban namin

play11:00

yan kasi yung mga bata yun ang susundan

play11:03

sa amin Sus alam niyo po ma'am Jessica

play11:05

matagal na kami simula pa ng April 3

play11:07

nag-umpisa kami halos wala kaming

play11:09

tulugan dahil dito kasi gusto namin to

play11:11

makarating sa DNR National mgb na

play11:15

tulungan kami kasi dito po kami

play11:17

nabubuhay Anong sagot ho ng gobyerno

play11:19

wala pa kaming sagot

play11:21

walung Sana bigyan kami ng mabilis na

play11:24

aksyon kasi ang kinakatakot namin na

play11:27

magkon magkasakitan namin mga mahihirap

play11:30

lang kami pero ilalaban po namin to mula

play11:33

sa mga taniman ng kalamansi binagtas

play11:35

namin ang daan papunta sa isa sa apat na

play11:38

minahan na ayon sa mga tagarito

play11:40

kasalukuyang nag-o-operate

play11:44

sa pamamagitan ng drone makikita ang

play11:47

lawak ng operasyon ng mga minahan mula

play11:50

sa isang dulo hanggang sa mahigit

play11:52

kalahati ng

play11:54

Isla may dambuhalang butas o open Pit

play11:58

kung tawagin gumawa ng parang Terraces

play12:01

na mga daan Ang mga heavy equipment ng

play12:03

mga minahan para maabot nila ang ilalim

play12:06

ng lupa ng sagayon makuha ang inaasam

play12:10

nilang mga mineral katulad ng nickel at

play12:12

chromite yung mga malach chocolate hills

play12:16

naman kung tawagin ang mga tagarito

play12:17

stock pile o imbakan ng mga lupa na may

play12:21

mineral na sunod namang isinasakay sa

play12:24

mga barko patungong China para magamit

play12:27

sa paggawa ng maraming bagay ang lupa ng

play12:30

Isla ng humon HON mayaman daw sa mga

play12:32

mineral katulad ng nickel at chromite na

play12:36

ginagamit sa paggawa ng napakaraming

play12:38

bagay katulad ng bakal semento at kahit

play12:42

pa sa mga ordinaryong gamit katulad ng

play12:44

battery at yyung ating mga cellphone

play12:47

Iyung Geology ng humon HON part siya ng

play12:50

eastern Philippines opalite belt which

play12:52

stretch from Samar to surigao sa belt na

play12:55

yon puro nickel yon tsaka mga chromite

play12:58

ang nickel basically ay ginagawang

play13:01

stainless steel kutsara kaldero yung

play13:03

ating mga sasakyan yung ating mga barko

play13:05

ang chromite ay isang mineral na

play13:08

ginagamit para patigasin ang mga metal

play13:10

at patibayin ng mga metal para tumagal

play13:12

ang gamit natin sa mga ito pero ang

play13:16

kapalit ng lahat ng ito ang dati bundok

play13:19

at masukal na

play13:24

gubat natapyas na Patag 1983 3 nagsimula

play13:29

ang minahan dito sa isla ng humon HON

play13:32

pero small scale pa lang non hanggang

play13:35

nung 2009 nung may isa ng kumpanyang

play13:38

nabigyan ng permit sa mga sumunod na

play13:40

taon ilan pa ang nabigyan hanggang

play13:42

naging apat at ngayon

play13:49

maglilimang mayamang mga kagubatan at

play13:52

mayayabong na mga puno na Inabutan ni

play13:55

Ferdinand Magellan taong 1521 dito sa

play13:58

makasay Sayang isla ng honhon sa eastern

play14:01

sumar Heto na ngayon ang

play14:10

inabot itung nadatnan natin dito sa

play14:13

minahan mismo yung mga nagpoprotesta

play14:16

doun mismo sa harap nung open Pit na

play14:18

minimina dito sa honhon para makunan ng

play14:23

nickel at

play14:25

chromite Bakit po kayo Naiyak na

play14:28

natutuwa pumunta kayo

play14:32

rito 10 taon na ang nakalipas nung unang

play14:35

tinalakay ng isa sa mga dati naming

play14:38

programa dito sa GMA public Affairs ang

play14:41

investigative documentaries ang issue ng

play14:43

mining sa humon hon ayon sa mga opisyal

play14:46

ng Barangay at mga residenteng nakausap

play14:49

namin paulit-ulit nilang ipinapaalam ang

play14:52

kanilang mga hinaing sa mga kinauukulan

play14:55

Pero lalo pa raw lumawak ang lugar na

play14:57

sinakop ng mga

play15:04

Ahan kaya Bukod sa pagpoprotesta

play15:07

Kailangan na rin daw nilang magbantay

play15:10

gabi at araw para ang kanilang Barangay

play15:14

Hindi mapasok ng mga minahan Bakit ho

play15:17

kayo nagpoprotesta dito sa minahan kasi

play15:19

po yung yung ginagawa po ng mining dito

play15:21

sa amin hindi na talaga makatarungan

play15:23

tulad po nito lumampas na po sila sa

play15:25

kanilang area kami kasi neighboring po

play15:28

neighboring na Barangay Oo so kami ah

play15:32

Natatakot din po kami na baka pagkatapos

play15:34

ng bitaugan dumating sa amin e Yun po

play15:36

ang

play15:38

pinangangambahan po namin doon

play15:39

pangunahing pinagkukunan namin ng

play15:42

pangkabuhayan may

play15:51

nagkakaro'n lang talaga silang area na

play15:55

dapat gagalawin pero ang nangyayari po

play15:57

Hindi na sila nakikipag coordinate sa

play15:59

katabing Barangay Gagawa na pala sila ng

play16:02

ganito na ng expansion Yun po yung

play16:04

pinaglalaban ng bitaugan kasi sumobra na

play16:10

sila nagapply ito that was 2012 hindi

play16:15

muna sila nabigyan ng mpsa So yung

play16:18

gobyerno binigyan sila ng special mines

play16:20

permit tapos nung yung one year nila na

play16:23

operation habang nagaantay sila ng mpsa

play16:26

Nagkataon na n si g ah Siya yung DNR

play16:30

secretary nagkaroon dito ng mining audit

play16:34

Katabi lang halos ng minahan ang

play16:36

kaisa-isang high school ng honhon ayon

play16:39

sa mga magulang na nakausap namin

play16:41

nagkakasakit daw ang kanilang mga anak

play16:43

Sa matinding alikabok lalo na pag

play16:46

panahon ng habagat naranasan po namin

play16:48

yyung too much exposure To Dust mga bata

play16:51

Ma'am nag-aabsent sila kasi yung iba

play16:54

nagkakaroon ng sakit nilalagnat

play16:56

nagkakaroon ng ubo nagkakaroon ng sipon

play16:59

hindi lang yung mga bata Pati na rin

play17:01

yung mga guro susunod kami face mask pag

play17:04

ura-ura na talaga tap-tap pangalawa

play17:06

Ma'am nac namin Destruction of classes

play17:08

due to loud Noise of heavy equipment

play17:11

from the mining companies kan is gagag

play17:15

truck I truck magbug Ti ba nagiging

play17:18

maputik p nag nauran tos madalunot naman

play17:22

bumaba yung enrollment namin baka da

play17:24

magkasakit yung mga bata dito okay tanga

play17:26

may nakabulig at mga tao pero

play17:44

m sa kabila ng idinadaing ng mga

play17:47

residente ang pagmimina Bukod sa

play17:50

nakapagbibigay ng trabaho sa mga

play17:52

residente nakakapasok din daw ngaking

play17:56

pera sains

play17:59

ng mines and geosciences bure

play18:01

nakakapasok din daw ng malaking pera sa

play18:05

gobyerno nasyonal at lal gusto

play18:09

tungod pagpabuhi tap anak ak mga propes

play18:22

naag

play18:24

namak naman kita makakuha masyado sour

play18:28

INC ayon sa datos ng mines and

play18:31

geosciences Bureau na nasa ilalim ng

play18:34

Department of environment and natural

play18:36

resources nitong nakaraang taon ang

play18:39

dalawa sa apat na minahan ng honhon

play18:42

nakakuha ng

play18:44

8.22 million metric tons ng nickel ore o

play18:47

katumbas ng

play18:50

172.5 million na halaga ng

play18:54

buwis pero tanong pa rin ng mga taga

play18:57

rito Anong progreso ba ang pinag-uusapan

play19:00

mula sa minahan gayong sa kanilang Isla

play19:04

Wala na ngayong mapagkukunan ng malinis

play19:06

na tubig apektado na raw ito ng mga

play19:10

minahan kailangan pa nilang umangkat ng

play19:13

tubig na maiinom mula sa Giwan kada

play19:15

Galon

play19:17

Php hanggang ngayon limitado ang

play19:20

kuryente sa isla Meron lang Mula 4 ng

play19:24

hapon hanggang 12 ng hai

play19:29

ayon sa mga mangingisdang nakausap namin

play19:32

pati ang karagatan apektado na ng mga

play19:35

minahan noon yan nakakahuli ang 10 kilo

play19:38

tapos ngayon minsan isang kalaha kilo na

play19:40

lang kasi yung mga isda lumalayo na

play19:43

kinaliskisan mo yung isda ung Makikita

play19:45

mo na yung mga lupa na parang kinain

play19:47

nila mga papayat na sila ang anak ko po

play19:50

siam ang ibinubuhay ko lang dagat at

play19:53

saka bukid hindi ako nagtatrabaho ng

play19:55

mina kasi ayaw kong masira yung bukid

play19:58

namin

play19:59

Kasi pagdating ng panahon Sino naman

play20:01

kawa kami sila aalis lang kaming maiwan

play20:04

dito wala na kaming hanap buhay Wala na

play20:07

kaming dagat mapupunta kasi puno na ng

play20:09

puti n sa ilalim ang dati puting

play20:14

dalampasigan nagiging dagat daw ng puti

play20:17

kung umuulan noon yon hindi umaagos ang

play20:20

tubig kulay yelo ngayon na yan umagos na

play20:23

sila

play20:24

saa ang ikinabahala ng mga tagit yungang

play20:28

m pangmatagalan Dekada ang binibilang so

play20:31

ang tanong nila kung ganito na ang

play20:33

inabot ng kanilang Isla at ilang Dekada

play20:36

Pa bago matapos yung mga permit na

play20:38

binigay sa mga kumpanya may matitira pa

play20:41

raw kaya sa kanilang Isla Why is their

play20:44

gold and silver more important than my

play20:46

biodiversity matatandaan po nating

play20:48

naging masidhi ang Debate tungkol sa

play20:51

mining Lalo na nung ang environment

play20:54

secretary ay si Gina Lopez Wherever

play20:57

there's mining the people are poor

play20:59

not so the mining companies have to

play21:03

Matindi yung mga naging Debate roon

play21:06

dahil malaki ang pinsala sa kapaligiran

play21:09

Pero kailangan din ng gobyerno ng pera

play21:12

na maibibigay o maidudulot ng minahan

play21:15

ang diocese ng Borongan sa Eastern Samar

play21:18

na siyang nakakasakop sa Parokya ng St

play21:21

John the Baptist nakikiisa sa mga

play21:23

residente father Ano hong reakson niyo

play21:26

dito ho sa ganito h nangyari dito sa

play21:29

humon hon nakakapanlumo ang nakikita

play21:32

natin ngayon kasi sobra yung Destruction

play21:36

na ah nangyayari sa isa father may

play21:39

middle ground ba itong issue ng mining

play21:41

dito sa humon hon on the one hand

play21:43

sasabihin ng mga minahan yung mga

play21:45

sinasabi na nila dati sayang naman yung

play21:47

minerals na nandiyan magagamit natin sa

play21:50

paggawa ng maraming bagay Sayang din

play21:52

yung

play21:58

tagarito na nakikita nila yung

play22:00

Destruction ng kanilang environment so

play22:03

ang tanong ko may middle ground B ho sa

play22:05

isyung ito sa side ng simbahan wala po

play22:07

kaming middle ground Gusto po namin na

play22:11

mapa-alis dito kasi unang-una

play22:14

napaka-espesyal ng humon hon para sa

play22:16

amin para sa ating mga katoliko kasi

play22:18

dito unang pumasok ang mga nagdagan ng

play22:21

kristiyanismo tapos pangalawa for 41

play22:24

years 41 years na pong minimina ang

play22:26

humon Hon wala pa po kaming nakikita na

play22:28

significant na mga Changes ah mahirap pa

play22:31

rin yung mga tao pangit pa rin yung

play22:33

kalsada hindi pa rin 24 hours yung

play22:36

kuryente tapos naapektuhan yung sources

play22:38

ng tubig saan ho kaya ito aabot father

play22:42

Sa tingin niyo po sana hindi na to mapag

play22:44

akino kaya lahat ng obispo ng Samar

play22:46

nagpatawag nga kami ng meeting gusto

play22:48

namin makipag-meet sa mga officials ng

play22:50

gobyerno Bukod sa simbahan na

play22:52

sumusuporta sa mga nagpoprotestang

play22:54

residente meron ding mga private o

play22:57

non-government organ

play22:59

na naninindigan katulad ng honhon

play23:02

environmental advocates and rights

play23:04

defenders o herd isa yun sa kini namin

play23:08

sa government maraming complaints ang

play23:11

pinarating na sa mga nararanasang

play23:14

negative environmental impact ng mining

play23:16

operations pero patuloy silang

play23:18

nagbibigay ng permit kalain mo yyung

play23:19

tatlong minahan na malalaki large scale

play23:22

sabay sabay nag-o-operate

play23:24

247 supposedly sa contract nila meron

play23:27

sila Dapat greening program yung mga

play23:29

kinat nilang puno na yan may ipapalit

play23:32

dapat sila pero saan yun hindi namin

play23:35

makita yun ang hinahanap namin sa

play23:36

government yung sinabi nila na itong mga

play23:39

mining companies na nandito ay

play23:40

responsible mining ang responsible

play23:43

mining nakapaloob dito principle sets of

play23:45

standards sa Republic Act of 7942

play23:48

Otherwise known as mining Act of 1995

play23:51

May tatlong benefits na nakap

play23:52

nakabalangkas una economic benefits

play23:54

environmental benefit at social benefit

play23:57

kung saan magkakaron doon ng kagina waan

play24:00

yung mga tao na na nakatira malapit dito

play24:03

sa labang ito kasabay ng paghuhukay ng

play24:06

minahan sa mga bundok ang isa raw nilang

play24:08

paa para na ring nasa

play24:12

hukay Biyernes nakarating doon ang mga

play24:15

Tiga minds and geosciences Bureau

play24:18

nagsagawa sila ng mapping o pagsusuri sa

play24:20

boundary ng Barangay casuguran at

play24:23

barangay bitaugan para tignan kung

play24:26

lumagpas nga ba ang operasyon ng minahan

play24:29

doon sinubukan ng aming team na kuhaan

play24:32

ng pahayag ang mga Tiga mgb o DNR pero

play24:36

tumanggi sila pag-aaralan daw muna kasi

play24:38

nila ang resulta ng kanilang

play24:40

imbestigasyon sinubukan din po naming

play24:42

Kunan ng pahayag ang Mayor ng Giwan

play24:45

gumawa ako ng sulat sa Regional Director

play24:49

ng mines and geosciences Bureau and then

play24:52

sinulatan ko rin yung mining company

play24:54

yung sabi ko doon sa mpsa wala naman po

play24:58

pong nakalagay doon na Barangay bitaugan

play25:01

dalawang barangays lang po ang nakalagay

play25:03

pati sa ACC Barangay casuguran and

play25:08

Barangay kanawayon ang sabi naman niya

play25:11

it is within the tenament area and I

play25:14

said even if it is within the tenament

play25:16

area wala namang social acceptability sa

play25:19

mga tao sinabi ko talaga that I do not

play25:22

want any mining operation in barangay

play25:26

bitaugan because I want to devote this

play25:29

area for agricultural and agroindustrial

play25:32

development tatanungin ko ang DENR kung

play25:35

anong dapat gawin nila kasi ang

play25:37

regulation supervision monitoring dapat

play25:40

sa kanila ngayon lang sasabihin ko sa

play25:42

inyo na ire-recommend ko for suspension

play25:46

yyung ah mining company na nagkaroon ng

play25:50

violation sinubukan din naming kuna ng

play25:53

panig ang apat na mining companies sa

play25:55

humon hon dalawa sa kanila ang

play25:58

nagpaunlak ng panayam Una ang Mount

play26:01

Sinai mining

play26:02

exploration giit nila taong 2013 pa raw

play26:06

pagkatapos ng super typhoon Yolanda Nung

play26:09

natapos ang operasyon nila sa isla after

play26:12

Yolanda naging care and maintenance ibig

play26:15

sabihin walang operation bumalik kami

play26:17

parang 2016 by

play26:19

2017 nagpalabas si Den secretary Gina

play26:23

Lopez ng suspension sa lahat ng mga

play26:25

mining company Nagtaka nga kami wala

play26:28

kaming operation nasama kami sa ah

play26:30

suspension complying man kami kung ano

play26:33

talaga ang regulation ng government

play26:35

Nagtaka nga ako bakit ako nadamay dito

play26:38

Wala naman akong operation Nagbigay din

play26:41

ng panig sa issue ang isa pang mining

play26:43

Company sa isla ang nickel Ace

play26:46

incorporated legal yung mga permits na

play26:48

hawak namin nakuha namin yung approval

play26:51

before kami nag-start sa operation

play26:53

Marami talagang anti mining I take it as

play26:56

an opportunity to strategize Ano yung

play27:00

maganda naming plano to Show them that

play27:03

we are here not to destroy we are here

play27:06

to develop and to provide opportunities

play27:09

sa local and also help the National

play27:11

Government the law says that after our

play27:14

extraction we rehabilitate and that's

play27:17

what we will do hindi naman sumagot ang

play27:20

isa pang mining Company sa aming

play27:23

paanyaya habang ang mining company na

play27:25

inirereklamo ng mga tig bararangay

play27:27

bitaugan ang emir mineral resources

play27:30

corporation na unaa ng nagsabing

play27:32

magbibigay ng interview Pero hindi na

play27:34

nila ulit binalikan ang aming

play27:39

team samantala matapos ang isinagawang

play27:42

rally ng mga residente ang mga opisyal

play27:44

ng Barangay bitaugan nakatanggap ng

play27:46

kopya ng sulat mula sa mgb tungkol sa

play27:50

desisyon ng emir mineral resources

play27:52

corporation pansamantala muna raw nilang

play27:56

sususpendihin ang operasyon nila sa

play27:58

lugar na inirereklamo ng mga

play28:01

residente nag temporary voluntary exit

play28:04

na raw ang inirereklamo nilang mining

play28:07

Company sa pinasok nitong lupa na sakop

play28:10

na ng Barangay bitaugan dapat mas

play28:13

bigyang pansin no ang papel ng honhon sa

play28:16

ating kasaysayan Huwag sana umabot sa

play28:18

punto na nasasakripisyo yung kalikasan

play28:21

at maging ang kasaysayan kailangan

play28:23

nating balansehin ang ating kagustuhan

play28:26

na umunlad sa pamumuhay at yung

play28:28

kagustuhan natin na mapangalagaan ang

play28:32

kalikasan Bakit po kayo Naiyak na

play28:34

natutuwa akong pumunta kayo rito malalim

play28:38

ang pinanghuhugutan ng mga

play28:39

nagpoprotestang residente ng humon HON

play28:42

sa labang ito hindi man daw nila

play28:44

maibalik ang dating sigla ng kanilang

play28:47

Isla kahit papaano sana maisalba pa rin

play28:50

daw nila ang natitira nitong yaman at

play28:54

Ganda lalo pa't para sa kanila ang tunay

play28:57

na yaman

play29:06

mula sa mayaman at mataba nilang lupa

play29:10

Thank you so much mga kapuso kung

play29:12

Nagustuhan niyo po ang videong subscribe

play29:16

na GMA public Affairs YouTube channel

play29:20

Don't forget to hit the bell button for

play29:23

latest upat

play29:26

[Musika]

play29:29

Uh

Rate This

5.0 / 5 (0 votes)

الوسوم ذات الصلة
Environmental ImpactSocial IssuesMining DebateHomonhon IslandCultural HeritagePhilippine HistoryCommunity ProtestNatural ResourcesGovernment RegulationSustainability Concerns
هل تحتاج إلى تلخيص باللغة الإنجليزية؟